ul. Mazowiecka 7 | kontakt@pm10.ostroleka.edu.pl | 29 764 48 53

Logopeda

ROZWÓJ MOWY DZIECKA

Rozwój mowy oraz umiejętności komunikacji u dzieci w wieku przedszkolnym są priorytetem. Prawidłowa artykulacja stanowi podstawę kształtowania się i rozwoju jego osobowości. Dzięki rozumieniu mowy poznaje ono otaczający go świat; dzięki umiejętności mówienia jest w stanie wyrazić swoje uczucia i spostrzeżenia.

Charakterystyka właściwości mowy dziecka w wieku przedszkolnym:

Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną, dziecko przyswaja sobie ją od najbliższego otoczenia drogą naśladownictwa. Rozwój mowy dziecka trwa kilka lat i w jego przebiegu wyodrębniają się pewne okresy, których czas trwania można w przybliżeniu określić w sposób następujący:

I okres melodii – od urodzenia do 1 roku dziecka

II okres wyrazu – od 1 roku do 2 roku życia dziecka

III okres zdania – od 2 do 3 roku życia dziecka

IV okres swoistej mowy dziecka – od 3 do 7 roku życia dziecka

Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo, u jednych odbywa się szybciej u innych wolniej.

3 – latek uwielbia komunikować się z otoczeniem. Mówi dużo i chętnie. Opowiada o tym, co aktualnie widzi i ,,głośno myśli”. Dziecko powinno już wymawiać wszystkie samogłoski, ustne i nosowe: a, o, e, u, i, y, ą, ę, chociaż w jego mowie mogą występować odstępstwa, np. zamiana samogłosek: a=o, e=a, i=y, co jest związane z niewykształconą jeszcze sprawnością narządów artykulacyjnych. Powinny występować również spółgłoski twarde i zmiękczone: m, mi, b, bi, p, pi, f, fi, w, wi, ś, ć, ź, dź, ń, k, g, ki, gi, ch, t, d, n, l, li, j, ł.

Mowę dziecka 3-letniego cechuje zmiękczanie głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, które często są wymawiane jako ś, ź, ć, dź. Głoska r może być wymawiana jak j lub l.

Przedszkolak nazywa coraz więcej przedmiotów i zjawisk ze swojego otoczenia. Wymowę cechuje opuszczanie sylaby początkowej lub końcowej, przestawki, zniekształcenia wyrazów. Mowa trzylatka często rozśmiesza jego najbliższych, ponieważ dziecko nie radzi sobie jeszcze z prawidłową realizacją wszystkich głosek.

4 – latek  powinien umieć opowiedzieć proste zdarzenie lub bajeczkę. Potrafi także już mówić o przeszłości i przyszłości, zadaje mnóstwo pytań. Wypowiedzi dziecka mogą być nadal agramatyczne, chociaż dziecko przejawia zaciekawienie poprawnością językową

W mowie dziecka:

  • Głoski syczące: s, z, c, dz nie powinny być zmiękczane, powinny brzmieć twardo i być wymawiane z zamkniętymi zębami (wsuwanie języka między zęby może doprowadzić do seplenienia międzyzębowego).
  • Głoski szumiące: sz, ż, cz, dż nadal mogą być wymawiane jak: s, z, c, dz.
  • Głoska r może być wymawiana jak l, chociaż niektóre dzieci 4 – letnie potrafią już prawidłowo wymówić tę trudną głoskę.

W słowniku dziecka zwiększa się liczba rzeczowników, dochodzą nazwy rzeczy odległych, stanów psychicznych, zjawisk społecznych, narastają grupy czasowników zwłaszcza nazwy czynności wykonywanych za pomocą narzędzi.

5 – latek

Mowa dziecka jest już w zasadzie zrozumiała. Jest to tzw. „wiek pytań”, dziecko przechodzi od pytań związanych z konkretną sytuacją do pytań o charakterze bardziej ogólnym – cel i przyczyna zaobserwowanego zjawiska, pochodzenie różnych rzeczy itp. . Ustalają się głoski szeregu szumiącego: sz, ż, cz, dż , głoska r wymawiana jest prawidłowo. Czasami występuje hiperpoprawność –dziecko wcześniej wymawiało l zamiast r, teraz r wymawia i tam, gdzie należy mówi l np. korale-korare, król Karol-krór Karor  lub klór Kalor. Po kilku tygodniach głoska r realizowana jest poprawna, zjawisko to ustępuje samoistnie.

 

6 – latek

Mowa dzieci 6-letnich powinna być prawidłowa pod względem dźwiękowym. Głoski najtrudniejsze już opanowane (sz, ż, cz, dż, r), chociaż zdarzają się jeszcze kłopoty z ich wymową, redukcje grup spółgłoskowych. Dziecko 7 – letnie powinno mówić prawidłowo pod względem artykulacyjnym, gramatycznym i składniowym.

NALEŻY JEDNAK PAMIĘTAĆ, ŻE ROZWÓJ DZIECKA JEST SPRAWĄ INDYWIDUALNĄ I MOGĄ WYSTĘPOWAĆ RÓŻNICE W UZYSKANIU ZAPREZENTOWANEJ NORMY.

 

Literatura:

  1. Demel, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSiP, Warszawa 1996.
  2. Emiluta – Rozyja, Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, Warszawa 2003.

 

Terapia logopedyczne w przedszkolu

 

We wrześniu przeprowadzane są przesiewowe badanie mowy i na ich podstawie wyłonione są dzieci, które objęte są opieką logopedyczną. Zdiagnozowano następujące zaburzenia mowy: sygmatyzm, lambdacyzm, kappacym, gammacyzm, rotacyzm, opóźniony rozwój mowy,. Ze względu na dużą liczbę przedszkolaków wymagających pomocy logopedycznej zajęcia odbywały się indywidualnie i grupowo.

Czas trwania zajęć logopedycznych wynosi 45 min. i jest on uzależniony od możliwości i potrzeb dziecka. Na zajęciach prowadzone są ćwiczenia, które mają na celu:

  • usprawnienie aparatu oddechowego (puszczanie baniek mydlanych, dmuchanie na wiatraczki, przenoszenie papierowych przedmiotów za pomocą słomki, zabawy z dmuchajką czy turbiną logopedyczną itp.).
  • usprawnianie motoryki i kinestezji narządów artykulacyjnych (naśladowanie przed lustrem ruchów warg, policzków i języka logopedy; odwzorowanie z ilustracji układów artykulacyjnych).
  • kształtowanie prawidłowych czynności fizjologicznych w obrębie aparatu mowy (tj. połykanie, żucie, odgryzanie),
  • rozwój mowy biernej i czynnej,
  • rozwijanie słuchu dziecka (ćwiczenia wrażliwości słuchowej, ćwiczenia rytmizujące, ćwiczenia słuchu fonemowego – to zdolność precyzyjnego różnicowania dźwięków mowy )
  • uzyskanie prawidłowej artykulacji poszczególnych głosek.